* Woensdag 11 maart 2015 hebben Brandweer Nederland, het Veiligheidsberaad, FNV-Overheid, CNV-Overheid, CMHF, en de VBV in Apeldoorn overleg gevoerd over ‘Uitruk op maat’ en het PPMO. Brandweer Nederland heeft 13 maart jl op haar site een publicatie geplaatst met de titel ‘Update Stairmaster’. Wij als de belangenbehartiger van de Brandweer Vrijwilligers delen de conclusies in deze publicatie niet en informeren daarom onze leden over onze opvattingen aangaande het PPMO.
Als het aan de VBV ligt wordt het brandweerpersoneel niet meer blootgesteld aan een PPMO testprotocol met een sterk verhoogd risico op gezondheidsschade. De vele onveilige situaties en (bijna) ongevallen bij de testen geven aanleiding tot een spoedige evaluatie met de werkvloer. Ondanks onze waarschuwingen en die van ten minste vijf regionale Ondernemingsraden hebben werkgevers niet ingegrepen totdat uiteindelijk de Inspectie SZW de testen in de veiligheidsregio Zeeland stillegde. Wij stellen daarom de uitkomsten van de keuringen ter discussie en adviseren onze leden die afgekeurd zijn op korte termijn een veilige herkeuring aan te vragen.
Tekentafel
Het PPMO en de Stairmaster test zagen er op de ‘tekentafel’ van het Coronel Instituut, de partijen in het Landelijk Overleg Gemeentelijke Arbeidsvoorwaarden (LOGA) en Brandweer Nederland allemaal heel aardig uit en werden in deze kring bedacht en besloten zonder de inbreng van de VBV. Totdat op dinsdag 3 maart 2015 de Inspectie SZW (voorheen Arbeidsinspectie) in Zeeland het gebruik van de Stairmaster als onderdeel van het PPMO stillegde en de bedrijfsarts van de Inspectie nu bezig is om bij de betrokken organisaties na te gaan of zij aan kunnen tonen dat de keuringen en het PPMO voldoen aan de wettelijke voorschriften en kaders en hoe is geborgd dat deze veilig uit te voeren zijn.
Signalen
De Ondernemingsraad (OR) heeft een belangrijke rol in het arbeidsomstandighedenbeleid alsmede over de uitvoering van dit beleid, waarbij actief informatie wordt gewisseld. Tenminste 5 regionale Ondernemingsraden hebben hun bestuurder geïnformeerd over onveilige situaties en (bijna) ongevallen rondom de PPMO en de traplopptest. Al in oktober 2014 is een Regionaal Commandant schriftelijk in kennis gesteld van de onveiligheid van het gebruik van de Stairmaster als alternatief voor de traplooptest. Ondanks deze concrete signalen over gevaarlijke situaties en ongevallen was dit kennelijk geen reden voor de Raad Brandweer Commandanten en het Veiligheidsberaad om in te grijpen. Brandweer Nederland deed het zelfs af als ‘koudwatervrees’.
De signalen – afkomstig van haar leden – hebben de VBV aangezet tot het uitvoeren van een ‘QuickScan’ PPMO die een alarmerend aantal meldingen heeft opgeleverd. Stuk voor stuk duiden ze op een reëel gevaar voor de veiligheid en de gezondheid van de kandidaat tijdens de uitvoering van de fysieke testen. Naast kritische opmerkingen over de brandbestrijdingstest, waarbij vooral het verslepen van een pop van 80 kg klachten opleverde, leverde de ‘alternatieve’ traplooptest met de Stairmaster tientallen meldingen op van valpartijen na het verliezen van het evenwicht met 20 kg aan brandweermateriaal onder beide armen, zonder te stoppen en zonder steun te zoeken aan leuningen, waarbij in een aantal gevallen letsel werd opgelopen. Dit alles ‘gestapeld’ op de ‘standaard’ belasting van 21 kg aan persoonlijke beschermingsmiddelen zoals bluspak, laarzen, helm, handschoenen en een aangesloten ademluchttoestel als extra verzwarende factor voor de kandidaat.
Opmerkelijk
De gebruiksaanwijzing van de Stairmaster schrijft voor dat de gebruiker zich altijd vast moet houden aan de leuningen om ernstige verwondingen te voorkomen (pag. 4 en 5). Hieruit volgt dat de veiligheidsregio noch de keuringsarts bevoegd zijn om buiten de fabrikant om het toepassingsgebied van de Stairmaster naar eigen inzicht te wijzigen; de machine is voorzien van een CE-keurmerk, die de fabrikant aanbrengt op basis van een productdossier waarvan de RI&E het belangrijkste onderdeel is. Daarom hebben wij bedenkingen bij de beoogde maatregelen zoals Brandweer Nederland in haar publicatie voorstelt.
Opmerkelijk is ook dat volgens Brandweer Nederland honderden brandweermensen zijn afgekeurd (tijdelijk, dan wel blijvend ongeschikt) terwijl met de keuringen niet werd beoogd een instrument te ontwikkelen om medewerkers af te keuren. De afspraak in het LOGA was dat werkgever en medewerker gezamelijk afspraken maken over hoe te komen tot een verbetering en daarin de werknemer te faciliteren.
Rechtspositionele gevolgen
Daarnaast constateren wij dat de afspraken zoals deze in de Raad Brandweer Commandanten en in het LOGA zijn gemaakt niet eenduidig door de veiligheidsregio’s worden nageleefd. Nu de Inspectie SZW heeft vastgesteld dat de Stairmaster vanwege beknellings- en valgevaar niet voldoet aan de eisen, en er daarmee feitelijk sprake is van een ongeschikte onderzoeksmethode, zien wij voldoende aanleiding om de resultaten van keuringen ter discussie te stellen.
De Nationale Ombudsman oordeelde in 2010 dat de Politieacademie bij het onderdeel van de fysieke test ‘verslepen van de pop’ onvoldoende voorzorgsmaatregelen had getroffen om de kans op (ernstig) letsel te verkleinen en daarmee had gehandeld in strijd met het vereiste van bijzondere zorg. Hierbij ging het net als bij het PPMO ook om het verslepen van een pop maar dan van 48 kg over een afstand van 5 meter.
De VBV pleit voor een onafhankelijk deskundigen oordeel over de gezondheidsrisico’s van fysieke testen bij de brandweer.
Evaluatie
Het LOGA heeft, na overleg met de branche, afgesproken de keuringen per 1 januari 2011 op te nemen in de CAR-UWO en een periode van drie jaar te nemen om de keuringen landelijk in te voeren, nadere normen te stellen en te evalueren. In februari 2010 heeft de Raad van Regionaal Commandanten (nu RBC) ingestemd met een evaluatie door de LOGA partijen in 2014. De vele meldingen van (bijna) ongevallen tijdens de fysieke testen, het feit dat de Inspectie SZW het gebruik van de Stairmaster heeft stilgelegd en onderzoekt of de keuringen en het PPMO voldoen aan de wettelijke voorschriften en kaders, geven alle aanleiding deze evaluatie per direct ter hand te nemen.
De VBV wil graag een constructieve bijdrage leveren aan de totstandkoming van een veilige keuring met draagvlak en die voldoet aan de wettelijke normen en voorschriften.
Wordt vervolgd.