Tweede Kamer der Staten-Generaal
Ter attentie van de Vaste Kamercommissie Justitie en Veiligheid
Postbus 20018
2500 EA Den Haag

Datum              : 5 april 2018
Onderwerp      : Onderzoek ‘Brandweerstatistiek en beleving brandweerpersoneel’

Geachte leden van de vaste commissie Justitie en Veiligheid, beste Kamerleden,

De minister van Justitie en Veiligheid heeft de resultaten van het onderzoek ‘Brandweerstatistiek en beleving brandweerpersoneel’ (29517-139) rondgezonden en gepubliceerd. De Vakvereniging Brandweer Vrijwilligers (hierna VBV) heeft als (primair) stakeholder bijgedragen aan dit onderzoek en hecht eraan om haar bevindingen over het landelijk onderzoek met uw Kamer te delen.

Belevingsonderzoek brandweerpersoneel
De VBV is blij met de in onderzoekskringen uitzonderlijk hoge respons (39%) vanuit het werkveld, met de reacties van ruim 7500 Brandweer Vrijwilligers in het bijzonder. De resultaten van het belevingsonderzoek zijn representatief, betrouwbaar, gedragen en wetenschappelijk gevalideerd, ook door het WODC. Er is veel waardevolle informatie uit dit landelijk onderzoek naar voren gekomen. Het landelijk beeld hebben wij desgevraagd en samen met onze leden van een duiding voorzien. Onze opmerkingen zijn integraal overgenomen in de landelijke ‘Duidingsnotitie’.

De uitkomsten van het belevingsonderzoek geven voldoende aanknopingspunten om het proces van verandering samen vorm te geven. Ons advies; geef mensen op de werkvloer weer de ruimte en maak Vrijwilliger zijn bij de brandweer waardevol en vooral weer aantrekkelijk. Kom, in antwoord op de beleving over ‘uitruk op maat’ en opkomsttijden, met één duidelijke landelijke visie op brandweerzorg en stop met het ‘geknutsel’ in 25 varianten. Heel graag wil de VBV meehelpen dit te realiseren. Want wij zijn ervan overtuigd dat dan, en alleen dan de brandweer in ons land een prachtige toekomst heeft, die nog betaalbaar is ook. Dat is de toekomst waar de VBV zich voor in zal zetten.

Onderzoek Brandweerstatistiek
Kijkend naar de kwaliteit van dit deelonderzoek,  is het contrast met het deelproject ‘Belevingsonderzoek brandweerpersoneel’ groot. De in de ‘Notitie Brandweerstatistiek’ gepresenteerde informatie kwalificeren wij als onvolledig, niet consistent en deels onjuist. Van een onafhankelijke, wetenschappelijk gevalideerde nulmeting van feiten (statistiek) is volgens de VBV geen sprake. Dat vinden wij verontrustend.
Het vertrouwen dat de branche zal slagen in een betrouwbare opzet van deze statistische gegevens is gering. Vandaar onze oproep aan de Minister om dit bij het CBS te beleggen en toezicht te organiseren op een consequente aanlevering van gegevens.

Als primair stakeholder heeft de VBV in zowel de begeleidingscommissie als ook in de stuurgroep voortdurend, zowel mondeling als schriftelijk (memo’s van 5 januari 2018 en 22 februari 2018), bedenkingen geuit aangaande de ‘brandweerstatistiek’ als onderdeel van het landelijk onderzoek.
Onze bedenkingen en een duiding van de resultaten door de overige stakeholders, waaronder het WODC, ontbreken in de ‘Notitie Brandweerstatistiek’. De onwetende lezer zou – op basis van deze ‘Notitie Brandweerstatistiek’ – kunnen veronderstellen dat deze data en de analyse ervan voldoet aan de bestuurlijke opdracht. Wij vinden dat dit onvoldoende het geval is. Daarom hebben we ook de Minister van JenV en het Veiligheidsberaad geïnformeerd over onze bedenkingen en het ontstaan van een vacuüm in de beschikbaarheid van betrouwbaar cijfermateriaal over de prestaties van de brandweer.

Ontwikkelingen in de informatievoorziening sinds 2006 (niet uitputtend)
In 2006 concludeerde de Inspectie OOV (nu Inspectie JenV) dat het lokaal bestuur niet beschikte over actuele, betrouwbare en relevante beleidsinformatie over het functioneren van de brandweer  (29517-22). Sindsdien zijn er veel initiatieven genomen om te komen tot een verbeterde informatievoorziening. De Inspectie kwam in 2009 met een handreiking ‘prestatie-indicatoren. Het kennisinstituut IFV kwam in 2010 met het rapport ‘Registratie fysieke veiligheid’. De minister kwam in 2011met het project  ‘Verbeteren brandweerstatistiek’ (26956 -113). De branche kwam in 2007 en 2009 met projecten zoals ‘Landelijke BRandweer Informatievoorziening Leidraad (BRIL)’en ‘Aristoteles’. In 2010 met ‘BVIM- Nieuwe aanpak leidt tot stevig fundament voor de toekomst’.  In 2012 gevolgd door ‘VeRA 1.0’ en in 2015 ‘VeRA 2.0-Samenhang in informatievoorziening’.  ‘InowIT-innovatie in informatievoorziening’ speelt tenslotte in op de vele innovaties op het gebied van informatiemanagement.

Teleurstellend resultaat
Het resultaat van al deze inspanningen blijkt in maart 2018 echter buitengewoon mager. Of, en zo ja welke verbeteringen we kunnen verwachten is onzeker. Typerend  voor de gebrekkige uniformiteit in de verzameling van gegevens is het resultaat van de evaluatie van het Periodiek Preventief Medisch Onderzoek (PPMO). Ondanks de in 2010 en 2014 vastgelegde afspraken over de benodigde gegevens voor de evaluatie, kwam het IFV in 2017 tot de conclusie: “Het ontbreken van eenduidig verzamelde en geregistreerde data, de onvolledigheid van databestanden en de geconstateerde verschillen in testomstandigheden en protocolvastheid maken de resultaten van een statistische analyse op voorhand onbetrouwbaar.” De gegevens over het PPMO in de ‘Notitie Brandweerstatistiek’ beschouwen wij dan ook als onbetrouwbaar.

We sluiten af met de conclusie dat zonder betrouwbare sturingsinformatie het erg lastig wordt inzicht te krijgen in de prestaties van de brandweer.

Wij zijn gaarne bereid om over het bovenstaande een toelichting te geven.

Met vriendelijke groeten en in afwachting van uw reactie.

Namens de Vakvereniging Brandweer Vrijwilligers.

Marcel Dokter
voorzitter

Tel. 06-51272859
E-mail: marcel.dokter@brandweervrijwilligers.nl