Parallel aan de juridische discussie over de uitleg van Europese regelgeving in relatie tot het werk van Vrijwilligers bij de brandweer, loopt er nog een route om via het Europese Parlement politieke steun te zoeken voor een amendement op de huidige arbeidstijdenrichtlijn, een aparte richtlijn of uitzonderingspositieDit met als doel het behoud van Vrijwilligheid als een van de kernwaarden van de Nederlandse brandweer. Naast Nederland vertrouwen immers meer Europese lidstaten op Vrijwilligheid voor de uitvoering van taken van operationele hulpdiensten. Op basis van de standpunten van de hoogleraren Cuyvers en Boogaard, heeft de VBV een position-paper (Engelstalig) samengesteld waardoor belanghebbende organisaties elders in Europa ook kennis kunnen nemen van de betekenisvolle standpunten van de Nederlandse hoogleraren.
Nadat 32 leden van het Europese Parlement in een brief de voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen, hadden opgeroepen om vrijwillige brandweerlieden formeel uit te sluiten van het toepassingsgebied van Richtlijn 2003/88/EG, diende zich op op 17 februari jl. een uitgelezen mogelijkheid aan om de Nederlandse standpunten op Europees niveau te delen met andere relevante vakorganisaties. Op initiatief van de Franse federatie voor brandweerlieden (FNSPF) en leden van het Europese Parlement, werd onder de vlag van de International Fire Service Association (CTIF) in het Europees Parlement in Straatsburg een bijeenkomst georganiseerd, waarbij ook de Eurocommissaris voor Werkgelegenheid en Sociale Rechten, dhr. Nicolas Schmit aanwezig was. Onderwerp van bespreking was het behoud en de versterking van Vrijwilligheid ten behoeve van de brandweerzorg en rampenbestrijding binnen de Europese Unie in het licht van Europese regelgeving en het ‘Matzak-arrest’. Ook de VBV werd door de Franse collega’s verzocht een presentatie te verzorgen over de ontwikkelingen en de positie van Vrijwilligers in Nederland.
In Europa zijn zo’n 3,5 miljoen Vrijwilligers actief binnen de brandweer en andere hulpdiensten. De VBV en brandweerorganisaties uit Finland, Frankrijk en Duitsland waren derhalve verheugd met het initiatief voor de bijeenkomst en vroegen gezamenlijk om passende maatregelen voor het behoud en de ontwikkeling van Vrijwilligheid ten gunste van crisisbeheersing en rampenbestrijding en brandweerzorg. De passie en het professionalisme van de betrokken Vrijwilligers mag er immers niet toe leiden dat ze worden verward en/of gelijkgesteld met werknemers. Bovendien zijn Europese regels bedoeld om arbeidsuitbuiting tegen te gaan, niet om Vrijwilligheid bij de brandweer te dwarsbomen.
Europees recht kan en moet daarom afdoende juridische ruimte laten voor het maatschappelijk middenveld. De verschillende voorzitters van de vakorganisaties riepen daarom de Eurocommissaris voor Werkgelegenheid en Sociale Rechten en de aanwezige leden van het Europese Parlement op om de reeds ingezette koers voort te zetten om te komen tot het veiligstellen van de juridische ruimte voor de professionele Vrijwilliger. Van mw. Anne Sander (F), een van de initiatiefnemers uit het Europese Parlement, ontvingen we kort geleden een schriftelijke reactie van de voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen. In deze brief gaat Von der Leyen onder meer in op de uitleg van het ‘Matzak-arrest’ en benadrukt ze dat het Matzak-arrest niet betekent dat elke brandweervrijwilliger in de EU automatisch kwalificeert als “werknemer”. Er is geen pasklaar antwoord op de vraag naar de status van vrijwillige brandweerlieden in het kader van de Arbeidsrichtlijn. Elk specifiek geval moet worden beoordeeld aan de hand van de door het Hof vastgestelde criteria voor kwalificatie als “werknemer”. De arbeidstijdenrichtlijn biedt veel flexibiliteit voor sectoren als brandweer en hulpdiensten, aldus Von der Leyen. De brief wordt afgesloten met de toezegging dat we dit jaar van de Europese Commissie een verslag over de tenuitvoerlegging van de arbeidstijdenrichtlijn tegemoet kunnen zien. Wordt dus vervolgd!