Directie veiligheidsregio stelt PPMO Stairmaster buiten gebruik

Sinds de invoering van het Periodiek Preventief Medisch Onderzoek (PPMO) zijn teveel brandweervrijwilligers tijdelijk of blijvend ‘ongeschikt’ verklaard op grond van onrealistische  keuringseisen. Tijdens de uitvoering van het PPMO hebben ook tientallen Vrijwilligers (ernstige) blessures opgelopen en zijn daarbij tijdelijk (enkele zelfs blijvend) arbeidsongeschikt geraakt.

Een groot aantal Vrijwilligers heeft daarom de brandweer ontmoedigd verlaten omdat ze niet meer kunnen of willen voldoen aan deze onredelijke eisen. Dit heeft ook een wissel getrokken op de paraatheid van de brandweer in menige kazerne. Betreurenswaardig bovendien is dat – ondanks gemaakte afspraken – er nog steeds geen betrouwbare evaluatiedata voorhanden zijn die duiding kan geven aan de omvang van deze problematiek.

Gezond en fit maar ongeschikt
Uiteraard zijn een goede gezondheid en een goede conditie legitieme basisvereisten voor het werk bij de brandweer. Daarover kan geen misverstand bestaan. Maar of de onverbiddelijke beoordeling van het technisch niet correct uitvoeren van een onderdeel van de fysieke test, zoals het aanraken van de vloer in de aanvalstunnel of een onvolkomen uitvoering van het balstoten, een gezonde Vrijwilliger (hetzij tijdelijk of blijvend) ‘ongeschikt’ maakt voor de brandweer valt ernstig te betwijfelen, laat staan dat ze daarom een (verhoogd) risico op aantasting van de gezondheid en/of veiligheid van hem- of haarzelf en/of derden veroorzaken.

Toch vinden veiligheidsregio’s (werkgevers) het uitsluiten van repressieve activiteiten een gepaste maatregel als de brandweerman, of – vrouw niet volledig voldoet aan de eisen. Maatregelen die op de werkvloer tot veel onbegrip en ontgoocheling hebben geleid. Mensen die altijd vrijwillig klaar hebben gestaan voor de samenleving voelen zich hierdoor afgedankt.

Opmerkelijke opvattingen Inspectie SZW
Datzelfde geldt voor berispen van deze mensen voor het steun zoeken bij de leuning tijdens de traplooptest op een vaste trap en op de Stairmaster. Terwijl de praktijkinstructies voor de brandweer en  de instructies van de fabrikant van de Stairmaster in de veiligheidswaarschuwingen in de gebruikershandleiding aangeven om de (trap)leuning altijd stevig vast te houden, moet zelfs een brandweervrouw (verzwaard met 42,5 Kg) tijdens de test de trap ‘beklimmen’ zonder de leuning vast te houden. Dat leidt volgens de VBV niet alleen tot een verhoogd risico op valpartijen met ernstig letsel, maar is deze instructie ook strijdig met de Arbo wet- en regelgeving. Bij Shell en Unilever loop je zelfs het risico te worden ontslagen als je daar bij het belopen van een trap de leuning niet vasthoudt.

De Inspectie SZW heeft zich in de materie van de PPMO verdiept maar komt tot verrassend milde, volgens de VBV onbegrijpelijke conclusies (waarvan we u hier graag deelgenoot maken) die ook niet zorgvuldig onderbouwd lijken. Ook in dit verband begrijpen wij de roep van prof. mr. Pieter van Vollenhoven om een onafhankelijke Nationale Inspectie.

De wal keert het schip
Nadat de VBV al vaker deze onzinnige PPMO eisen ter discussie stelde, lijken nu ook verschillende veiligheidsregio’s tot dezelfde conclusie te komen. Zo keert de wal gelukkig het schip. Naast veiligheidsregio’s die aangepaste PPMO keuringsprotocollen invoeren voor chauffeurs en andere functies, zijn er nu ook veiligheidsregio’s die (eindelijk) vraagtekens plaatsen bij het gebruik, of beter gezegd; het onveilige gebruik van de Stairmaster en dat ook met de werkgever bespreken.

Rol ondernemingsraad
Een ondernemingsraad dient in lijn met Artikel 28 Wet op de ondernemingsraden, de naleving van de voorschriften op het gebied van de arbeidsomstandigheden te bevorderen. Zo heeft de VR Zuid-Limburg onlangs – op aandringen van die ondernemingsraad – de Stairmaster buiten gebruik gesteld. Wij citeren uit het verslag van de overlegvergadering; “De ondernemingsraad gaat over ARBO zaken binnen de organisatie en volgens de ondernemingsraad is er sprake van een onacceptabel gevaar bij het gebruik van de Stairmaster, welke daarnaast ook nog in strijd is met de Arbowetgeving. Gezien de vele primaire en thans secundaire bezwaren vindt de ondernemingsraad de Stairmaster als keurhulpmiddel dan ook ongeschikt en trekt de ondernemingsraad dan ook de verleende instemming voor het gebruik van de Stairmaster als onderdeel van de PPMO bij deze in.”

Deze situatie doet zich ongetwijfeld niet alleen voor in de veiligheidsregio Zuid-Limburg. Er zijn immers bij de brandweerkorpsen overwegend Stairmaster Gauntlets in gebruik, waarbij – volgens de importeur – een Engelstalige handleiding is geleverd, die stelt dat je de leuning altijd stevig moet vasthouden. Ondertussen is de vervanging van de traploop- en Stairmastertest in voorbereiding en heeft de VBV haar standpunten bij het Landelijk Overleg Brandweer specifieke Arbeidsvoorwaarden (LOBA) kenbaar gemaakt. De VBV vindt dat tot de implementatie van een alternatief, de Stairmaster uitsluitend in overeenstemming met veiligheidsinstructies in de originele handleiding dient te worden gebruikt.

Rechters buigen zich ook over PPMO
De vraag of het PPMO voldoet aan de Arbowet werd recent ook behandeld tijdens een zitting van de meervoudige kamer van de rechtbank Noord-Nederland. Aanleiding voor deze rechtszaak vormde het ontslag van een Vrijwilliger van de brandweer in Veenhuizen. Deze vrijwilliger, in het dagelijks leven Hoger VeiligheidsKundige (HVK), onderbrak zijn PPMO omdat in zijn beleving elementen uit deze test niet voldoen aan de Arbowetgeving. De veiligheidsregio besloot vervolgens de Vrijwilliger te ontslaan op grond van onbekwaamheid of ongeschiktheid anders dan op grond van ziekten of gebreken, zoals bedoeld in artikel 19:42, lid 1, sub d CAR-UWO. De Vrijwilliger tekende bezwaar aan tegen dit besluit. Dit bezwaar werd afgewezen en een beroepsprocedure bij de rechtbank volgde. We hebben deze Vrijwilliger in zijn zaak geholpen en we zijn benieuwd naar het oordeel van de rechters.

Wordt vervolgd.