– Update 16 juni 2023 – Eind mei vroegen we middels onderstaand bericht naar de mening over het idee om privévoertuigen van brandweervrijwilligers in Nederland te voorzien van een groen zwaai- of flitslicht wanneer die onderweg zijn naar de kazerne voor een dringende taak. In totaal hebben 911 respondenten hun mening gegeven. 357 respondenten hebben hun mening toegelicht, variërend van positief tot afwijzend. Uit de verzamelde reacties (bekijk hier de resultaten) blijkt dat een duidelijke meerderheid (76,29%) van de respondenten dat idee wel ziet zitten. Als de resultaten van het proefproject in België dat idee ook schragen, zal dat voor de VBV het vertrekpunt zijn om een dergelijk traject ook in Nederland handen en voeten te gaan geven. De woordvoerder verkeersveiligheid in België verwacht dat de resultaten van het proefproject in België tegen het eind van 2023, dan wel begin 2024 bekend zullen zijn.
Naar aanleiding van een ingediend wetsvoorstel voert de brandweer in België bij wijze van proef een groen zwaai- /knipperlicht in, waarmee vrijwilligers van de brandweer op weg naar de kazerne voor een dringende taak, zichzelf duidelijk herkenbaar kunnen maken. Het Belgische verkeersinstituut VIAS, die het project begeleidt noemt de groene zwaai- of knipperlichten ‘hoffelijkheidslichten’. Het is de bedoeling dat de vrijwilligers deze groene signaalverlichting voeren in hun eigen auto’s en dient als een uitnodiging aan de andere weggebruikers om het privévoertuig voorrang of vlotte doorgang te verschaffen. Uiteraard met inachtneming van de geldende (verkeers)regels.
Het proefproject in België is daarom ook zorgvuldig ingericht door betrokken partijen. Zowel de Vereniging Vlaamse Brandweervrijwilligers (VVB), het Belgische parlement, het onafhankelijk verkeersinstituut VIAS, als ook de brandweer dragen ieder hun steentje bij in het project. In totaal nemen twintig vrijwilligers deel, verdeeld over vier hulpverleningszones. De eerste 4 maanden rijden de deelnemers zonder hoffelijkheidslichten, de laatste 4 maanden rijden de deelnemers met hoffelijkheidslichten om het effect te kunnen meten.
Peiling – situatie in Nederland
Wij zijn erg benieuwd hoe de vrijwilligers in Nederland tegen deze proef aankijken. Daarom roepen we de 19.000 brandweervrijwilligers in ons land op om mee te doen aan onze peiling.
Want ook in Nederland wordt het belang van een snelle opkomst van brandweervrijwilligers onderkend. Niet in de laatste plaats omdat de brandweerzorg in ons land hoofdzakelijk is gebaseerd op vrijwilligheid en burgers hun gevoel van (brand)veiligheid ontlenen aan de wetenschap dat de brandweer snel aanwezig is als dat nodig is.
Dat systeem bestaat bij de gratie van voldoende en snelle beschikbaarheid van mensen. In totaal beschikt de brandweer in Nederland over ca.22.400 brandweermensen, verdeeld over een fijnmazig netwerk van 954 brandweerkazernes. Het merendeel (846) van deze kazernes werkt met vrijwilligers (zo’n 18.100 mensen), die doen dat werk naast hun reguliere werk en zijn meestal niet op de kazerne op het moment dat ze worden opgeroepen. Voor de bestrijding van incidenten worden vrijwilligers door de meldkamer opgeroepen middels een alarmontvanger (pager). Daarop begeven ze zich vanaf hun verblijfplek (thuis, op het werk of elders) naar de kazerne, kleden zich om, stappen in een brandweervoertuig en rijden – afhankelijk van de urgentie en ernst van de melding, met of zonder optische en geluidssignalen – naar de plek van het incident.
Een snelle opkomsttijd is ook een belangrijk kwaliteitskenmerk van de brandweer. Het borgen daarvan begint al bij de werving van brandweervrijwilligers; het woon- en werkadres zijn meestal sterk bepalend voor selectie. Anderzijds vormt de lokale verkeersituatie (dichtheid, obstakels, drempels etc.) ook steeds vaker een knelpunt bij het halen van de normtijden, die door de wetgever formeel zijn verankerd in het Besluit veiligheidsregio’s (Bvr).
De haalbaarheid van deze normtijden is al jaren onderwerp van discussie. De uitvoering ervan herhaaldelijk onderwerp van onderzoek door de Inspectie JenV. De minister van JenV typeerde het laatste landelijk beeld over de opkomsttijden als zorgwekkend. In de afgelopen jaren zien we in Nederland de gemiddelde opkomsttijd ook oplopen. Zo registreerde het CBS in 2014 een gemiddelde opkomsttijd van de brandweer in Nederland van 7,4 minuten. Het NIPV registreerde in 2021 een opkomsttijd van 8:27 minuten.
De burgers in Nederland hebben dus een groot belang bij het verbeteren van de opkomsttijden. Als de inzet van ‘hoffelijkheidslichten’ daartoe kan bijdragen, wil de Vakvereniging Brandweer Vrijwilligers (VBV) zich daar graag voor inzetten.
Wat ons betreft begint dat bij een quickscan naar het draagvlak onder de 19.000 brandweervrijwilligers in ons land. We roepen ze op om hun voorkeur via de peiling kenbaar te maken.