Stairmaster de deur uit!?

Tot frustratie van duizenden brandweermensen in Nederland is de vervanging van de ‘brandweerstairmastertest’ door een nieuwe testmethode mislukt. Na 4 jaar lang onderzoek en 4 pilots, waarbij de deelnemers overwegend tevreden waren gestemd, blijkt nu opeens de Steptest niet geschikt als vervanger van de Stairmastertest bij het PPMO. Dit is opnieuw een treurig dieptepunt in een reeks van mislukkingen in het inmiddels vuistdikke PPMO dossier.

Dit debacle, de honderden (bijna)ongevallen, het onnodig diskwalificeren van fitte en gezonde brandweermensen (vrouwen in het bijzonder), het ingrijpen van de Inspectie SZW, en de ondeugdelijke dataverzameling, maken op een pijnlijke manier duidelijk dat het PPMO dringend aan een herijking toe is, aldus de VBV.

Debacle in de dop
Het ‘PPMO debacle’ bij de brandweer begon met het afscheid nemen van een betrouwbare en wereldwijd geaccepteerde keuringsmethodiek. Niet vanwege geconstateerde moeilijkheden of problemen, maar omwille van het tweede loopbaanbeleid voor beroepsbrandweerlieden. De VBV heeft destijds, met het oog op het ontbreken van steekhoudende argumenten voor wijziging van de brandweerkeuring en de substantiële kostenstijging, vooral ingezet op het medische gehalte van de keuring en de fysieke vaardigheden onder te brengen in het jaarlijks oefenprogramma. Onze voorstellen vonden helaas geen gehoor bij de ‘deskundigen’. Die bedachten en introduceerden vervolgens de ‘brandweerstairmastertest’ als innovatie op het gebied van brandweerkeuringen:

“U loopt zo meteen zo snel mogelijk 100 treden tijdens deze test, zonder te rennen (dus zonder zweefmoment), trede voor trede omhoog, zonder onderweg te stoppen en zonder steun bij de leuning te zoeken. In de handen draagt u twee opgerolde slangen van elk 10 kilo.”

Circusact
Met deze instructies uit het oorspronkelijke testprotocol voor de ‘brandweerstairmastertest’ van mei 2013, en in afwijking van de gebruiksinstructie van de fabrikant, moest de kandidaat het ‘kunstje’ binnen 2 minuten uitvoeren. Nadat dit, door het Coronel Instituut gevalideerde testprotocol verspreid over het land leidde tot honderden (bijna)ongevallen, waarvan sommige met ernstig letsel en arbeidsongeschiktheid als gevolg, werd de gevaarlijke ‘circusact’ op de ‘aangepaste’ Stairmaster vanwege knel- en valgevaar door de Inspectie SZW stilgelegd. Tot onze niet geringe verbazing bleef de Stairmaster echter gewoon in gebruik.

Uit de evaluatie van het PPMO bleek dat na de aanpassing van het protocol het aantal ongevallen nauwelijks was gedaald, waarop de Inspectie SZW in 2018 wederom ingreep en opnieuw een aanpassing van het protocol eiste. In plaats van een streep door het gebruik van de Stairmaster, kwam er een mat die een eventuele val van de kandidaat (met ruim 42 Kg. extra gewicht) moest opvangen (!!). Het gebruik van de Stairmaster voor de brandweerkeuring kreeg wederom een vervolg. Na een lange zoektocht naar een geschikte testmethode als vervanger voor de traplooptest werd in de vergadering van het Landelijk Overleg Brandweer Arbeidsvoorwaarden (LOBA) van 27 november 2019 besloten om een pilot te starten met een steptest.

Een feestje van korte duur
Op grond van de evaluatiegesprekken n.a.v. de 4 pilots adviseerde de begeleidingsgroep PPMO het LOBA op 3 december 2020 om te kiezen voor een korte- en lange termijn spoor: Voor de korte termijn (2 jaar) zou de mogelijkheid worden geboden om per regio te kiezen tussen de traplooptest (fysieke trap) of de steptest. Voor de lange termijn een herijking en differentiatie van de brandweerkeuring en aanstellingskeuring.

Het ‘feestje’ was echter van korte duur nadat bleek dat de berekeningsformule die wordt gebruikt bij de steptest is gebaseerd op een maat voor een populatie jonge mannen. Dat blijkt niet voldoende overeen te komen met de brandweerpopulatie. Zo luidt de verklaring voor het niet slagen van de pilot. Daardoor blijft de uitvoering van de traplooptest op een vaste trap of op de Stairmaster behouden.

De VBV stelt nu de vraag hoe het toch kan dat een veiligheidsorganisatie volhoudt onveilige keuringen toe te blijven passen en gaat binnenkort hierover met Brandweer Nederland in gesprek.